دکتر منطقی:جهاددانشگاهی یکی از منحصر به فردترین نهاد علمی کشور است که هنوز ارزش واقعی آن را پیدا نکرده ایم

دکتر منوچهر منطقی، رئیس مرکز ملی فضایی ایران در همایش «دفاع دانش بنیان» که روز گذشته در سالن جابربن حیان دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، ضمن تشکر از برگزارکنندگان این جمع که به یادآوری و بازخوانی تلاش و جهادگری های دانشگاهیان در دوران دفاع مقدس می پردازد، در سخنانی گفت: مطلبی که امروز در این جمع ارائه خواهم داد برشی کوتاه و تخصصی از بحثی است که در طول جنگ تحمیلی با جهاددانشگاهی انجام شده است. یکی از بحث های خیلی مهم درباره جنگ تحمیلی این بود که ایران تحریم بود، دشمن بر علیه ما از انواع سلاح ها استفاده می کرد بنابراین ما ناچار به پاسخگویی بودیم. برای پاسخگویی ما دو چیز داشتیم. یک سری مجموعه ای بود که پیشرفته بودند منتها نیاز به پشتیبانی داشتند چون قبل از جنگ پشتیبانی آنها وابسته به آمریکا بود و این وابستگی قطع شده بود و یک سری هم باید ایجاد و راه اندازی مجدد می شدند و ما برای اینکه بتوانیم در این زمینه ورود کنیم به یک تخصص علمی خاص نیازمند بودیم که این تخصص در دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف وجود داشت و نیاز دوم ما موضوع مهم تجربه بود.

وی با بیان اینکه در جنگ تحمیلی خیلی از فارغ التحصیلان دانشگاهی تمایل داشتند که در جبهه ها نقشی ایفا کنند، ابراز کرد: تجربه نشان داده است که آن دسته افرادی که توانستند موفق شوند همراه با تخصص علمی عمیق، تجارب عملیاتی نیز داشتند و معمولا اگر صرفا بحث علمی را داشتند خیلی موفق نبودند و یا اگر هم موفق بودند در زمان طولانی تر ممکن بود به این موفقیت دست یابند و تجربه آنها به کار جنگ نیاید.

دکتر منطقی در ادامه با تأکید بر توان علمی و تجربی جهاددانشگاهی صنعتی شریف افزود: باید بگوییم جهاددانشگاهی صنعتی شریف هر دو این توان را به شکل توآمان داشت؛ یعنی هم بحث علمی عمیق را تسلط داشت و هم پروژه های متعدد صنعتی انجام داده بود. بنابراین در باب تجربه امکان پیاده سازی تجربیات فنی در جهاد وجود داشت.

وی با بیان اینکه در دو پروژه سیستم های مخابراتی که توسط جهاددانشگاهی شریف در آن دوران انجام شد، حضور و فعالیت داشته است، گفت: در واقع این برش خیلی کوچک از مجموعه کارهای خیلی زیادی هست که در جهاددانشگاهی انجام گرفته است. این دو پروژه در سیستم های مخابراتی تعریف شده بود. یکی از آنها که محصول آن قبل از انقلاب توسط آلمانها طراحی شده بود و خط تولیدش نیز آماده بود و البته نیاز خیلی زیادی به آن بود؛ وقتی خواستیم استفاده کنیم دیدیم ایرادات خیلی متعددی در زیرساخت و طراحی اولیه آن وجود داشت و به هیچ عنوان یک محصول یکپارچه و قابل بهره برداری نبود. اینجا باید بگویم در سیستم مخابرات سلسله وار بودن خیلی اهمیت دارد، طراحی باعث یکپارچگی آن مجموعه می شود پس می توانیم بگوییم اهمیتش از سلاح اگر بالاتر نباشد حتما معادلش هست.

وی در ادامه با اشاره به عملکرد پایین و سنگین بودن سیستم هایی که در جنگ داشتیم، گفت: این ضعف در ما در شرایطی بود که بهترین و پیشرفته ترین سیستم ها را به ارتش عراق می دادند و طبعا آنها سیستم های برتری نسبت به ما داشتند.

دکتر منطقی با بیان اینکه یکی از بحث هایی که در آن دوران با آن مواجه بودیم این بود که اغلب نیروهای ما بسیجی بودند، گفت: در دو سیستمی که در جهاددانشگاهی پی گیری و انجام شد باید بگویم با سرعت فوق العاده ای به نتیجه رسیدیم. یکی از سیستم های که در ظرف ۶ ماه و دیگری ظرف ۱۲ ماه طراحی مجدد و نمونه سازی شد. تا آن زمان ما سیستم خیلی مجهزی نداشتیم. همه سیستم هایمان آشکار بود و یا درسطحی رینگ پایین بود و این سیستم را می توان گفت مجهزترین و پیچیده ترین سیستمی بود که در دنیا می توانستیم پیدا کنیم، البته ما پیدا نکردیم عراقی ها پیدا کردند و بعد نیروهای مسلح از آنها غنیمت گرفتند. بعد ما بردیم در جهاددانشگاهی و اگر بخواهیم به رکوردهای صنعتی در این حوزه مراجعه کنیم می توانیم بگوییم این دو رکورد قابل توجه است. نمی گویم بهترین و بیشترین هست ولی قابل توجه است.

رئیس مرکز ملی فضایی ایران تأکید کرد: با توجه به اینکه بهترین نیروهای فارغ التحصیل دانشگاه صنعتی شریف در گروه مخابرات و الکترونیک بود این مسئولیت به جهاددانشگاهی سپرده شد. زنجیره ارزش نیروهای متخصص جهاددانشگاهی شروع به تحقیق و توسعه، تحلیل فرآیند ساخت و تضمین کیفیت محصول کردند.

در طراحی های محصول مشخص شد که در تمامی اجزا( عایق حرارتی، سوخت، جنس مواد، فرآیند شکل دهی پرژه ها ، فیوز عمل کننده) اشکلات اساسی وجود دارد که تمامی این اشکالات توسط جهادگران دانشگاهی رفع و نهایتا محصول بدون نقص تولید شد.

وی ادامه داد: در فرآیندهای تولیدی نیز در بخش های تضمین مرغوبیت تجهیزات زیادی وجود داشت که یا راه اندازی نشده بود و یا دارای ایرادهایی بود که همگی آنها راه اندازی و یا رفع ایراد شد. در مرحله بعد با توجه به نیاز نیروهای مسلح به این محصول طراحی مجدد و فرآیندهای تولید و شناسایی گلوگاه های تولید، خرید تجهیزات و نصب و راه اندازی آنها توسط نیروهای جهاددانشگاهی برای افزایش تولید تا ۴ برابر ظرفیت انجام شد.

این استاد دانشگاه در ادامه با برشمردن نیازهای تخصصی متعدد برای انجام و رفع اشکال و نیز افزایش ظرفیت در آن دوران اظهار کرد: مهندسی مواد پیشرفته فلزی، مهندسی پلیمر، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع(فرآیندهای تولید)، مهندسی ساخت و تولید، مهندسی ابزار دقیق و… تخصص هایی بود که شرکت آلمانی برای طراحی و ساخت این محصول از ۸ شرکت بزرگ آلمانی دیگر استفاده کرده بود و در این شرایط جهاددانشگاهی صنعتی شریف برای این عملیات ناچار به ایجاد کل این تخصص ها و نیز کاربری دقیق آن را داشت؛ مسلما در هیچ مؤسسه داخلی و یا خارجی جمع کل این تخصص ها را نمی توان یافت، جهاددانشگاهی هم نقش مهمی در طراحی و ساخت بعضی زیرسیستم های این محصولات داشت که با موفقیت آنها را انجام داد و این فعالیتها پس از جنگ نیز در جهاددانشگاهی دنبال شد.

دکتر منطقی با اشاره به وجود توان علمی و فنی آمیخته با مهارت پیاده سازی تجربه و دانش در نیروهای جهاددانشگاهی گفت: نکته خیلی مهمی است که ما بر مبنای تجربه می توانیم بگوییم جهاد دو توانمندی دارد، یکی اینکه مجموعه ای را بدهید که روی آن کار کند و دیگر آنکه یک سیستم کلان به آن واگذار کنید که در آن کار کند. به نظر من یکی از قابلیت هایی که جهاد دارد و کمتر در کشور روی آن توجه داریم این است که جهاد می تواند سیستم های پیچیده صنعتی را از a تا z برساند. این را با اطمینان خاطر می گویم. در واقع می توان گفت در میان مجموعه های علمی که در کشور فعال هستند جهاد یکی از منحصر به فردترین آن هست که هنوز ارزش واقعی آن را پیدا نکرده ایم.

وی در ادامه با اشاره به فعالیت جهاددانشگاهی در چندین حوزه تخصصی اظهار کرد: البته بعضی موضوعات به خود جهاد برمی گردد. درخصوص عملکرد در حوزه های متعدد اگر چه یک توانمندی بسیار ویژه است ولیکن به علت عدم تمرکز روی چند حوزه اساسی باعث ایجاد یک برند برای جهاددانشگاهی نشده است. منتها امروز وقتی نگاه می کنیم می بینیم جهاد در همه حوزه های تخصصی ورود کرده است و این ورود به همه حوزه ها یک ایراد محسوب می شود. اولین کاری که جهاد باید انجام دهد این است که باید برای خود در یک یا دو یا سه حوزه برندسازی کند.

دکتر منطقی در ادامه تصریح کرد: نکته مهمتر این است که واقعا باید ما به این مجموعه اعتماد کامل داشته باشیم و مطمئن باشیم که این مجموعه می تواند مسایل پیچیده و لاینحل را حل کند. یعنی عامل دیگر مؤثر بودن جهاد شناخت عمیق توانمندی این سازمان و نیز اعتماد کامل توسط کارفرما است.

متآسفانه این شناخت عمیق در سطح کشور نسبت به این نهاد وجود نداشته و همین باعث عدم استفاده کامل از این مجموعه شده است. امیدوارم با تمرکز، برندسازی که دو نکته کلیدی موفقیت جهاددانشگاهی در صحنه های اقتصادی و تکنولوژیکی کشور است بتوانیم در زمان فعلی چند مسأله کلان در سطح ملی را با کمک این مجموعه حل کنیم و جهاددانشگاهی پایدار را پایدارتر نگه داریم.

در این همایش که همزمان با بزرگداشت پنجاهمین سال تأسیس دانشگاه صنعتی شریف و با هدف بررسی نقش و جایگاه دانشگاه و جهاددانشگاهی صنعتی شریف در روند توسعه علمی و صنعتی کشور در دوران دفاع مقدس و فناوری های دفاعی و با حضور جمعی از مسئولان ارشد دفاعی، اساتید و دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد،سردار مهدی فرحی معاون آماد تحقیقات و علوم صنعتی وزارت دفاع، دکتر منوچهر منطقی رئیس مرکز ملی فضایی ایران،دکتر سعید سهراب پور قائم مقام بنیاد نخبگان دکتر عباس ملکی معاون فرهنگی دانشگاه صنعتی شریف، مهندس حسینعلی حاجیلو رئیس سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف، دکتر محمد صادق حاجی تاروردی رئیس پژوهشکده توسعه تکنولوژی،مهندس کوروس حمزه عضو هیات علمی سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف، دکتر حسین صامتی رئیس دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، دکتر علی اصغر زارعی نماینده مجلس شورای اسلامی با ایراد سخنرانی به مرور پروژه های انجام شده در دانشگاه و جهاددانشگاهی صنعتی شریف در دوران دفاع مقدس و رشادت های علمی و عملی جوانان حماسه ساز پرداختند.

در حاشیه ی این همایش، نمایشگاه کتاب و عکس با موضوع «مهندسی و پشتیبانی جنگ» برگزار شد.